Luchtkwaliteit

De EU heeft in richtlijn 2004/107 en richtlijn 2008/50 voorschriften vastgesteld om de kwaliteit van de lucht te verbeteren. Deze richtlijnen stellen luchtkwaliteitsnormen vast die in de hele EU niet mogen worden overschreden, en bevatten eisen om ervoor te zorgen dat de lidstaten de luchtkwaliteit adequaat bewaken en/of beoordelen op een geharmoniseerde en vergelijkbare manier. Richtlijn 2004/107 is van toepassing op concentraties van arseen, cadmium, kwik, nikkel en polycyclische aromatische koolwaterstoffen in de lucht. Daarnaast is richtlijn 2008/50 gericht op concentraties van zwaveldioxide, stikstofdioxide, lood, benzeen, koolmonoxide, zwevende deeltjes en stikstofoxiden in de lucht. 

In de eerste plaats stellen de richtlijnen gemeenschappelijke methoden en criteria vast om de luchtkwaliteit in alle lidstaten op een vergelijkbare en betrouwbare manier te beoordelen. De lidstaten moeten op hun hele grondgebied zones en agglomeraties aanwijzen, deze indelen aan de hand van de voorgeschreven beoordelingsdrempels en zorgen voor beoordelingen van de luchtkwaliteit op basis van metingen, modellering en/of objectieve ramingen, of een combinatie daarvan;

In de tweede plaats bevatten de richtlijnen doelstellingen en normen voor de luchtkwaliteit van 12 luchtverontreinigende stoffen (zie vorige alinea), die door alle lidstaten op hun grondgebied moeten worden bereikt, binnen de in de richtlijnen vastgestelde termijnen;

In de derde plaats verplichten de richtlijnen de lidstaten de luchtkwaliteit op hun grondgebied te bewaken. De lidstaten moeten zowel aan de Europese Commissie als aan het grote publiek op jaarbasis verslag uitbrengen over de resultaten van de beoordeling van de luchtkwaliteit, 'actuele' luchtkwaliteitsmetingen en informatie over de plannen en programma's die zij opstellen. Het is de verantwoordelijkheid van de lidstaten om de vereiste meetsystemen goed te keuren en de nauwkeurigheid van de metingen te waarborgen;

Tenslotte moeten de lidstaten, wanneer niet aan de vastgestelde normen voor de luchtkwaliteit wordt voldaan, plannen en maatregelen voor de luchtkwaliteit opstellen en uitvoeren met betrekking tot de verontreinigende stoffen die de normen overschrijden. In deze luchtkwaliteitsplannen moeten de belangrijkste emissiebronnen die verantwoordelijk zijn voor de verontreiniging, de factoren die verantwoordelijk zijn voor de overschrijdingen, en de maatregelen ter vermindering van de verontreiniging worden beschreven. Voorbeelden van maatregelen zijn het bevorderen van het gebruik van emissiearme brandstoffen, en het gebruik van economische en fiscale instrumenten om activiteiten te ontmoedigen die hoge emissies veroorzaken. 

Op 26 oktober 2022 heeft de Europese Commissie een voorstel voor een herziening van de EU-richtlijnen inzake luchtkwaliteit gepresenteerd (zie het ECER-bericht). Na onderhandelingen over het voorstel is Richtlijn (EU) 2024/2881 door de Raad en het Europees Parlement aangenomen. De bepalingen van deze richtlijn moeten uiterlijk op 11 december 2026 door de lidstaten zijn omgezet in hun nationale recht (artikel 30). 

Meer informatie:

• ECER-bericht - EU-Hof verduidelijkt hoe de EU-regels inzake vergunningen voor industriële installaties zich verhouden tot de grenswaarden voor verontreinigende stoffen in de lucht (16 maart 2023)
• ECER-bericht - EU-Hof: de richtlijn luchtkwaliteit verleent particulieren geen rechten die zij kunnen inroepen om schadevergoeding te eisen van lidstaten (24 december 2022)

Naar boven