Europese Rekenkamer publiceert analyse over verbeteringen van elektriciteitsnetten in de EU

Het gaat om de op 1 april 2025 door de Europese Rekenkamer (ERK) gepubliceerde Analyse 01/2025: Het elektriciteitsnet van de EU klimaatneutraal maken

Grootschalige netinvesteringen zijn cruciaal om het verouderende elektriciteitsnet van de EU te moderniseren en de overgang van fossiele brandstoffen naar groene energie te ondersteunen. Volgens de analyse zullen de investeringsplannen van netbeheerders – bij het aanhouden van het huidige tempo- tussen 2024 en 2050 in totaal 1 871 miljard euro bedragen. Dit bedrag is lager dan de door de Europese Commissie geschatte investeringsbehoeften van 1 994 tot 2 294 miljard euro. De netten moeten snel gemoderniseerd worden. Deze modernisering wordt volgens de analyse echter belemmerd door een slechte netplanning, langdurige vergunningsprocedures en een beperkt maatschappelijk draagvlak. Ook tekorten aan apparatuur, materiaal en geschoolde arbeidskrachten spelen hierbij een rol. De auditors van de ERK wijzen in de analyse op risicobeperkende maatregelen, zoals beter gecoördineerde en geïntegreerde netplanningspraktijken, het stroomlijnen van vergunningen en het gebruik van moderne technologie.

Volgens de auditors van de ERK kan de optimalisatie van het elektriciteitssysteem helpen de behoefte aan investeringen te verminderen. Ook kan de druk op het elektriciteitsnet worden verlicht door flexibelere aanpassingen aan dagelijkse, wekelijkse en seizoensgebonden schommelingen in energieverbruik en -opwekking. Daardoor zou het niet noodzakelijk zijn om het net op grote schaal uit te breiden. Technologie biedt hier veel mogelijkheden (bijvoorbeeld door nieuwe opslagoplossingen te ontwikkelen en op grotere schaal toe te passen), hoewel sommige opties nog steeds te duur zijn. Het uitbreiden van de netverbindingen tussen de verschillende EU-landen zou ook aanzienlijk helpen. Instrumenten zoals slimme meters kunnen effectief zijn bij het afvlakken van pieken in de vraag, maar de invoering ervan in sommige lidstaten verloopt nog steeds traag. Daarnaast kunnen zowel afnemers die lokaal elektriciteit opwekken als energiegemeenschappen die samen elektriciteit opwekken en verbruiken een belangrijke rol spelen.

De toepasselijke regelgeving is cruciaal voor investeringsbeslissingen. Financieringsregelingen zijn vooral belangrijk wanneer sommige exploitanten verhoogde kredietrisico’s lopen en moeite hebben om toegang te krijgen tot de nodige initiële investeringen. Ook bepaalt regelgeving hoeveel beheerders verdienen en hoe ze worden beloond. Gebruikers moeten meestal nettarieven betalen die beheerders in het algemeen in staat stellen rendement te halen uit hun netinvesteringen en tegelijkertijd afschrijvingen van activa en bedrijfskosten dekken. Volgens de analyse is het een uitdaging om een balans te vinden tussen investeringsbehoeften en het betaalbaar houden van de elektriciteitsrekeningen voor afnemers, met name huishoudens en energie-intensieve industrieën. Bovendien is het moeilijk te voorspellen wat het langetermijneffect van investeringen in het elektriciteitsnet en de integratie van hernieuwbare energiebronnen op de elektriciteitsrekening zal zijn.

Meer informatie:
Nieuwsbericht Europese Rekenkamer
ECER-dossier: Energie