In een historisch arrest heeft het EG-Hof de plaatsing van Kadi op de EU-terroristenlijst vernietigd wegens schending van de grondrechten. Dit terwijl de bevriezing van Kadi’s financiële tegoeden is bevolen door de VN-Veiligheidsraad. In het arrest maakt het EG-Hof fundamentele keuzes die niet alleen gevolgen hebben voor de Europese rechtsorde, maar ook voor de internationale en de Nederlandse rechtsorde – ook buiten het terrein van de terrorismebestrijding.
Met een seminar over het arrest wilde het ECER in samenwerking met het Expertisecentrum Internationaal Recht gelegenheid bieden aan geïnteresseerden van de Haagse ministeries om van gedachten te wisselen over dit belangrijke arrest. Deskundige inleiders gaven vanuit hun eigen vakgebied en praktijk hun visie geven op de juridische, beleidsmatige en praktische implicaties van het arrest.
De deskundigen waren Mielle Bulterman (BZ), Niels Blokker (BZ), Joost Klarenbeek (PV- EU) en Thomas Baeckelandt (BZ van België, indertijd voorzitter van het VN-sanctiecomité). Het seminar werd voorgezeten door Corinna Wissels (hoofd van de afdeling Europees Recht, BZ).
Op 13 oktober 2008 hield prof. mr. A.S. Hartkamp (RU) een boeiende lezing over de horizontale werking van het Europese recht.
Het Europees recht vindt voornamelijk toepassing in verticale relaties tussen nationale en communautaire overheden en burgers. Horizontale relaties tussen burgers onderling worden doorgaans geregeld door nationale wetten waarbij Europese regels worden geïmplementeerd. Maar deze eenvoudige tweedeling dekt niet langer de werkelijkheid.
De vraag rijst of deze horizontalisering een wenselijke ontwikkeling is. Daaraan kan de vraag worden gekoppeld naar de betekenis van deze ontwikkelingen voor de overheid. Is dit een zaak voor partijen en rechters? Of moet de overheid hier omwille van de transparantie regulerend of anderszins optreden? Moet de overheid in nationale wetgeving duidelijk maken dat particulieren onderling zich hebben te houden aan het Europees verdragsrecht? Mag dat wel, vanuit communautair perspectief? En zou dat dan in algemene wetgeving of in sectorale wetgeving moeten gebeuren? Is eigenlijk wel voldoende uitgekristalliseerd waaraan particulieren zich moeten houden, waarop zij een beroep kunnen doen en waarvan zij zich moeten onthouden? En is ons nationale (proces)recht voldoende toegerust om particulieren onderling hun communautaire recht te laten halen?
Het ECER organiseerde op 9 september 2008 een bijeenkomst over de nieuwe Europese wetgeving op het gebied van staatsteun. Het gaat om de algemene groepsvrijstellingsverordening van de Europese Commissie die in augustus 2008 is gepubliceerd. Het seminar werd georganiseerd in samenwerking met het Coördinatiecentrum Staatssteun van het ministerie van EZ en het Interdepartementaal Staatssteun Overleg (ISO).
De nieuwe EG-verordening stelt nationale steunmaatregelen op uiteenlopende terreinen van overheidsbeleid vrij van het vereiste dat vooraf toestemming moet worden verleend door de Commissie. Aanmelding van deze vormen van staatsteun zal dus niet langer nodig zijn. De verordening is van belang voor vrijwel alle beleidssectoren van de overheid. Dit seminar bood gelegenheid vragen uit de praktijk voor te leggen aan nauw betrokken deskundigen.
Deze deskundigen waren Harold Nyssens van de Europese Commissie, die bij de opstelling van de regeling betrokken was, en de heer Frits Wierckx, hoofd van het Coördinatiecentrum Staatssteun van het ministerie van EZ en voorzitter van het Interdepartementaal Staatssteun Overleg. De middag werd voorgezeten dor Ivo van der Steen (hoofd van het ECER). Na de inleidingen volgde een interessante discussie.
[[Meer informatie over staatssteun]] op de ECER-website.
De Europese Commissie kondigde in juni 2008 alsnog een brede richtlijn over gelijke behandeling. De aanvankelijke beperking tot handicaps werd hiermee verlaten. Ook discriminatie wegens seksuele geaardheid, leeftijd, godsdienst en overtuiging zal geregeld gaan worden voor allerlei terreinen van het maatschappelijk leven. Het ECER liep alvast vooruit op deze ontwikkeling door hierover een seminar te houden op maandag 30 juni 2008. Er werd vooruitgekeken naar de nieuwe richtlijn aan de hand van de recente stormachtige ontwikkelingen in de rechtspraak van het Hof van Justitie over homo's, ouderen en gehandicapten.
Inleidingen werden verzorgd door Marianne Gijzen (BZ), Tom de Gans (VWS) en Christa Tobler (UL).
De aandacht voor het analyseren van de effecten van voorgestelde Europese regelgeving neemt toe. Hierbij moet gedacht worden aan bijvoorbeeld administratieve lasten, handhaafbaarheid en uitvoerbaarheid. Wetgevingsbeleid wordt tegenwoordig gezien als een volwaardig beleidsterrein. Het 'beter regelgeven' is in opmars. Zonder alle informatie over de mogelijke gevolgen van wetgeving te kennen, worden begrippen als proportionaliteit en subsidiariteit inhoudsloos.
Dr. Anne Meuwese is op 6 februari 2008 cum laude promoveerd op dit onderwerp aan de Universiteit Leiden. In haar proefschrift 'Impact Assessment in EU Lawmaking' heeft zij de vraag beantwoord hoe er binnen de Europese instellingen en daarbuiten met impact assessments wordt omgegaan en hoe deze beter gebruikt kunnen worden. Haar bevindingen en conclusies kwamen aan de orde op de bijeenkomst die het ECER organiseerde op dinsdag 17 juni 2008.
Bonaire, St. Eustatius en Saba (ook wel BES-eilanden genoemd) zullen naar verwachting eind dit jaar niet langer deel uitmaken van de Nederlandse Antillen, maar de status krijgen van openbaar lichaam binnen Nederland. Over de consequenties van deze staatkundige wijziging binnen het Koninkrijk is al veel gesproken, maar de Europeesrechtelijke, verdragsrechtelijke en internationaalrechtlijke aspecten zijn tot nu toe onderbelicht gebleven. Terwijl er juist ook op dit gebied veel vragen leven!
Deze vragen, en meer, kwamen aan de orde op de bijeenkomst die het ECER organiseerde op maandag 14 april van 15:30 tot 17:00.
Het onderwerp werd ingeleid door dhr mr B. Latoeperissa, mw mr S. van Dinter, mw mr drs M. Schuerman (allen BZ) en dhr drs C. Nierop, projectleider besluitvorming UPG/LGO (BZK) .
Op donderdag 7 februari 2009 organiseerde het ECER een seminar over de rechtsbasis van EU-besluiten. Praktische kennis hierover is onmisbaar in de bagage van onderhandelaars en andere betrokkenen bij Brusselse dossiers.
Tijdens besprekingen in Brussel over Europese ontwerp-besluiten ontstaan regelmatig discussies over onderwerpen als de bevoegdheid van de EG, de besluitvormingsprocedure, of de rol van het Europees Parlement. Deze vragen hebben alles te maken met de keuze van de juiste rechtsgrondslag van het voorgenomen besluit. Deze discussies zijn voor niet-juristen, maar ook voor juristen, niet altijd even helder. Daarom heeft de Interdepartementale Commissie Europees Recht (ICER) een handleiding vastgesteld voor onderhandelaars en andere betrokkenen bij de Brusselse besluitvorming (zie gerelateerde documenten onderaan deze pagina). Deze handleiding (link) biedt inzicht in de noodzaak van een juiste rechtsgrondslag van een besluit en de relevante overwegingen bij de keuze van die rechtsgrondslag. Aan de hand van een stappenplan wordt verduidelijkt welke elementen in aanmerking moeten worden genomen bij de bepaling van de juiste rechtsgrondslag.
De introductie van de handleiding vormde de aanleiding van dit seminar.
De diverse aspecten van de rechtsbasis werden op een praktische en begrijpelijke manier gepresenteerd. Aan de orde kwamen de algemene noties van rechtsgrondslagen: belang, nut en noodzaak en de rol van het Hof van Justitie. Vervolgens werd ingegaan op de praktische ervaringen en moeilijkheden voor de Juridische Diensten van de Raad en van het Europees Parlement. Daarna volgde een presentatie van de ICER-handleiding. Aansluitend was er gelegenheid voor vragen en discussie.
Het seminar werd voorgezeten door Corinna Wissels (hoofd van de afdeling Europees Recht van BZ). Na het openingswoord van Ian de Jong (DG Europese Samenwerking, BZ) hielden Ronald van Ooik (UvA) en Auka Baas (Juridische dienst van de Raad van de EU) een uiteenzetting over Europese rechtbases. De ICER-handleiding werd vervolgens gepresenteerd door Ivo van der Steen (hoofd ECER).
In 2008 organiseerde het ECER 3 keer de drukbezochte cursus ‘Europees recht op internet: wegwijs met het ECER’. In deze interactieve cursus leren de deelnemers snel informatie over Europees recht te vinden door middel van de vele informatiebronnen op internet.
Waar vind ik het voorstel van de Commissie over milieustrafrecht? Wat is de stand van zaken in mijn dossier in Brussel? Wie houden zich bij de ministeries bezig met het vrij verkeer van personen? Of met het mededingingsrecht? En waar staat het rapport van de ICER over boetes en dwangsommen bij verdragsinbreuken? Waar vind ik Europese rechtspraak over terroristen en de bevriezing van tegoeden? Waar vind ik alle maatregelen op basis van een bepaalde verdragsbepaling? Welke rechtspraak van het Hof is beschikbaar over deze richtlijnbepaling? Is er literatuur over deze Hof-uitspraak? Welke andere besluiten zijn over dit onderwerp vastgesteld? Welke cursussen worden binnenkort op mijn vakterrein georganiseerd? Op al deze vragen, en veel meer, is het antwoord te vinden op openbare en besloten gedeelten van het internet. Maar waar precies? Het volgen van deze ECER-cursus van één dagdeel help u uw weg te vinden in het doolhof van informatie.
Ook in 2009 zal het ECER deze cursus weer enkele malen verzorgen. Stuur een mail naar djz-ecer@minbuza.nl voor meer informatie
