Europese Commissie brengt Mededeling uit over voortgang van duurzame internationale partnerschappen

Het gaat om de op 2 oktober 2024 aangenomen Gezamenlijke mededeling (JOIN(2024) 25) aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité, het Comité van de Regio’s en de Europese Investeringsbank getiteld ‘Opbouwen van duurzame internationale partnerschappen door Team Europa’. Ook bracht de Commissie een Factsheet (EN) uit over de mededeling.

De afgelopen vijf jaar heeft de EU haar samenwerkingsmodel in het licht van het zich ontwikkelende geopolitieke en geo-economische landschap en mondiale uitdagingen vernieuwd, zoals met name de oplopende achterstand bij de verwezenlijking de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. De EU heeft het donor-ontvangermodel verruild voor wederzijds voordelige partnerschappen. Deze partnerschappen moeten de lokale bevolking ten goede komen en de veerkracht in binnen- en buitenland versterken. Deze aanpak is opgenomen in de Global Gateway-investeringsstrategie van 2021. De EU probeert haar positie te verbeteren door te investeren in partnerschappen.

Tijdens de COVID-19-pandemie drongen de instellingen van de Europese Unie, de EU-lidstaten en de Europese instellingen voor ontwikkelingsfinanciering aan op een gezamenlijke respons van Team Europa. Sindsdien geldt die aanpak als een integraal onderdeel van het instrumentarium voor extern optreden van de EU. Het stelt de EU in staat de schaal, impact en zichtbaarheid van haar optreden te vergroten. Doordat ook de particuliere sector een rol speelt bij de Team Europa-aanpak, is dit het belangrijkste uitvoeringsmechanisme van de Global Gateway-investeringsstrategie van de EU.

De Global Gateway zal tegen 2027 naar verwachting tot 300 miljard euro aan duurzame publieke en particuliere investeringen mobiliseren. Tussen 2021 en 2023 is wereldwijd 179 miljard euro aan investeringen in de partnerlanden gemobiliseerd, ten behoeve van 225 vlaggenschipprojecten.

De Global Gateway-strategie kent vijf prioritaire gebieden, op elk waarvan concrete projecten worden uitgevoerd in verschillende regio's. Voorbeelden zijn:

1. Klimaat en energie : Global Gateway ondersteunt investeringen in hernieuwbare energie en infrastructuur, zoals de groene waterstoffaciliteiten in Namibië voor het benutten van wind- en zonne-energie en voor zeldzame aardmetalen of zoals de EU steun voor het nationale decarbonisatieplan van Costa Rica, dat gericht is op elektrificatie van het openbaar vervoer en de exploitatie van het schadelijke Sargassowier door onderzoek en samenwerking in sectoren als cosmetica en de productie van biomassa in het Caribisch gebied.
2. Digitale transitie : de EU heeft vijf pakketten voor de digitale economie gepresenteerd om mensgerichte digitale groei te bevorderen. Een belangrijk voorbeeld is het Copernicus-programma voor aardobservatie in de Filipijnen, dat satellietgegevens gebruikt voor rampenrisicobeheer en de connectiviteitsinfrastructuur verbetert.
3. Vervoersconnectiviteit : ter bevordering van de infrastructuur- en regelgevingskaders heeft de EU zich ertoe verbonden grootschalige projecten zoals de Trans-Kaspische vervoerscorridor en de Lobito-corridor te ondersteunen om de handelsroutes tussen Europa, Azië en Afrika te verbeteren.
4. Volksgezondheid : de mondiale gezondheidsstrategie van de EU is erop gericht de gezondheidsstelsels en farmaceutische toeleveringsketens te versterken, de volksgezondheid te verbeteren en gezondheidsbedreigingen te voorkomen. Zo verbetert het Team Europa-initiatief inzake vaccins en geneesmiddelen de toegang tot vaccins en gezondheidszorg in Afrika, onder meer door lokale productiecapaciteit te creëren.
5. Onderwijs en onderzoek : de EU heeft haar investeringen in onderwijs verhoogd en legt daarbij een sterk accent op gendergelijkheid en de opleiding van onderwijsgevenden. Het regionaal lerareninitiatief voor Afrika pakt het lerarentekort aan.

De mededeling gaat ook in op de betrokkenheid van de EU bij fragiele contexten en landen, waar het hoofddoel erin bestaat de diepere oorzaken van kwetsbaarheid aan te pakken en de basisbehoeften en bestaansmiddelen van de bevolking te ondersteunen via humanitaire hulp, ontwikkeling en vrede.

De EU stelt alles in het werk om de onderliggende oorzaken van migratie breed aan te pakken. De externe dimensie is een essentieel onderdeel van het migratie- en asielpact, in het kader waarvan de EU nog intensiever is gaan samenwerken met de landen van herkomst en doorreis.

Om de verwezenlijking van duurzame ontwikkelingsdoelstellingen verder te ondersteunen met mondiaal beleid, heeft de EU haar multilaterale samenwerking met mondiale instellingen als de Verenigde Naties, de G7/G20 en de internationale financiële instellingen versterkt en aanzienlijke financiële bijdragen geleverd aan internationale initiatieven voor de wereldwijde bevordering van gezondheid, onderwijs en gelijkheid.

Een andere belangrijke verwezenlijking is de Overeenkomst van Samoa die in november 2023 is ondertekend met staten in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan en die beoogt de samenwerking van de EU met deze regio's te versterken. Deze overeenkomst helpt de EU haar rol als voorvechter van gelijke rechten en van jongeren-, gender- en mensenrechten te handhaven.

Meer informatie:
Persbericht Europese Commissie
ECER-dossier: Externe betrekkingen
ECER-dossier: Associatieovereenkomsten
ECER-dossier : Landen en gebieden overzee
ECER-bericht: Global Gateway investeringsagenda en hernieuwd partnerschap tussen de EU en de Latijns-Amerikaanse en Caribische landen gepresenteerd (20 juli 2023)