Europese Rekenkamer brengt analyse uit over stages voor jongeren

Het gaat om de op 6 februari 2024 door de ERK gepubliceerde Analyse 01/2024 “EU-maatregelen inzake stages voor jongeren”. De analyse is beschikbaar op de website van de ERK. Het betreft geen controleverslag maar een analyse die voornamelijk is gebaseerd op openbaar beschikbare informatie of materiaal dat specifiek voor dit doel is verzameld, alsook op eerdere controles.

Stages worden belangrijker nu steeds meer jongeren in de EU stage lopen voordat ze een reguliere baan vinden. Een stage is een beperkte periode van werk in de praktijk waarin ook een opleidingselement is opgenomen. De lidstaten zijn verantwoordelijk voor onderwijs en werkgelegenheid, terwijl de EU slechts een ondersteunende rol heeft. Op het gebied van sociaal beleid heeft de EU echter het recht om wetgeving voor te stellen, bijvoorbeeld richtlijnen. Tot nu toe heeft de Raad in 2014 een niet-bindende aanbeveling over stages gedaan. Werkgevers zijn het niet eens met vakbonden en jongerenorganisaties over een verplichte stagevergoeding, en de lidstaten hebben in dit opzicht verschillende regels. De analyse van de ERK is voornamelijk gericht op stagiairs op de arbeidsmarkt, in plaats van op stagiairs die stage lopen in het kader van hun studie.

Volgens opiniepeilingen van Eurobarometer is het percentage jongeren dat stage heeft gelopen de afgelopen tien jaar aanzienlijk gestegen. Stages zijn echter alleen nuttig als de stagiairs er zeker van zijn dat deze van hoge kwaliteit zijn. Daarnaast is het niet de bedoeling dat stagiairs reguliere werknemers vervangen. In de aanbeveling van 2014 heeft de Raad de lidstaten aanbevolen een aantal minimumeisen voor hoogwaardige stages in de praktijk te brengen, waaronder leerdoelen, een schriftelijke overeenkomst, eerlijke arbeidsvoorwaarden en een redelijke duur. Deze worden momenteel aangepast aan de huidige stand van zaken.

Hoewel er geen officiële statistieken over stages in de EU zijn, schatten de auditors van de ERK in de analyse dat per jaar tot 3,7 miljoen jongeren stage lopen. Volgens EU-enquêtes is de kwaliteit van stages nauw verbonden met de succesvolle zoektocht naar een baan. Dit is vooral belangrijk omdat jongeren vaak een grotere kans op werkloosheid hebben. Twee derde van de ondervraagde stagiairs vond een baan binnen zes maanden na afronding van een stage. Stages worden echter niet geregeld door EU-voorschriften, en niet alle lidstaten volgen de aanbeveling van de Raad over stages. Verder verschilt de definitie van “stage” nog steeds aanzienlijk per lidstaat. In zestien lidstaten bestaat er zelfs geen wettelijke definitie van wat een stage precies inhoudt. Dit maakt het ook moeilijk om vergelijkbare en betrouwbare gegevens te verzamelen.

In de aanbeveling van de Raad is vergoeding niet opgenomen als een “kwaliteitsfactor”. Uit enquêtes blijkt dat ongeveer een derde van de stages op de arbeidsmarkt momenteel onbetaald is. Dit vormt een probleem voor jongeren die hierdoor een stage moeten weigeren omdat ze het zich niet kunnen veroorloven. Als gevolg hiervan is het voor kansarme jongeren soms moeilijk om de arbeidsmarkt te betreden.

De EU biedt financiering voor stages, maar er is geen informatie over de specifieke bedragen of het exacte aantal stagiairs dat EU-steun ontvangt. Het Europees Sociaal Fonds en het jongerenwerkgelegenheidsinitiatief helpen bijvoorbeeld kansarme jongeren bij het integreren in de arbeidsmarkt en financieren elk jaar stageplaatsen. Daarnaast bieden Erasmus+ en andere EU-fondsen onder direct beheer voornamelijk ondersteuning voor grensoverschrijdende stages. Tot slot vermeldt de analyse dat de EU-instellingen in Brussel, Frankfurt, Luxemburg en Straatsburg jaarlijks betaalde stagiairs aannemen.

Meer informatie:
Nieuwsbericht Europese Rekenkamer
ECER-dossier: Diensten (Vrij verkeer)
ECER-dossier: Vestiging (Vrij verkeer)
ECER-bericht: Europese jongeren krijgen meer invloed op EU-beleid (15 januari 2024)