Op deze pagina:
De Europese Commissie werkt – mede naar aanleiding van de coronacrisis - aan een Europese gezondheidsunie, waarin alle EU-lidstaten zich samen voorbereiden en samen reageren op gezondheidscrises. In dat kader heeft de Commissie een aantal voorstellen voor verordeningen gepresenteerd, die inmiddels door de Raad (en het Europees Parlement) zijn aangenomen. Op die verordeningen wordt hieronder ingegaan. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de HERA, een autoriteit op volksgezondheidsgebied.
Naar boven
Op 26 december 2022 is Verordening (EU) 2022/2371 (hierna: de verordening grensoverschrijdende gezondheidsbedreigingen) in werking getreden. Deze verordening is volgens de gewone wetgevingsprocedure vastgesteld. In de verordening grensoverschrijdende gezondheidsbedreigingen zijn regels vastgesteld om ernstige grensoverschrijdende gezondheidsbedreigingen en de gevolgen daarvan aan te kunnen pakken.
Een ernstige grensoverschrijdende gezondheidsbedreiging is een levensbedreigend of anderszins ernstig gevaar voor de gezondheid van biologische, chemische, ecologische of onbekende oorsprong, dat de nationale grenzen van de lidstaten overschrijdt of een belangrijk risico daarop inhoudt, en dat coördinatie op EU-niveau kan vereisen om een hoog niveau van bescherming van de menselijke gezondheid te waarborgen (artikel 3, onder 1). Daaronder vallen situaties zoals pandemieën waarbij de desbetreffende ernstige grensoverschrijdende gezondheidsbedreiging de volksgezondheid op EU-niveau bedreigt (artikel 23, lid 1)
De Europese Commissie kan in het geval van ernstige grensoverschrijdende gezondheidsbedreigingen formeel een noodsituatie op het gebied van de volksgezondheid op EU-niveau erkennen (artikel 23, lid 1). De Europese Commissie erkent de noodsituatie op het gebied van de volksgezondheid op EU-niveau door middel van een uitvoeringshandeling (artikel 23, lid 4, eerste alinea). De beëindiging van die erkenning geschiedt ook door middel van een uitvoeringshandeling (artikel 23, leden 2 en 4). De uitvoeringshandelingen worden volgens de onderzoeksprocedure vastgesteld (artikel 23, lid 4, tweede alinea). De erkenning van een noodsituatie rechtvaardigt de invoering van een aantal maatregelen , waaronder:
Op 26 december 2022 is Verordening (EU) 2022/2372 in werking getreden. De verordening is volgens de noodprocedure van artikel 122, lid 1 van het EU-Werkingsverdrag vastgesteld. De verordening bevat een kader van maatregelen die moeten worden geactiveerd in het geval van een noodsituatie op het gebied van de volksgezondheid. De EU kan dan de nodige maatregelen nemen voor een voldoende en tijdige beschikbaarheid en levering van in een crisissituatie relevante medische tegenmaatregelen (artikel 3, lid 1).
In een ‘noodsituatie op het gebied van de volksgezondheid’ kan een noodkader voor het waarborgen van de levering van relevante medische tegenmaatregelen worden geactiveerd. Het noodkader kan, afhankelijk van de situatie, een verscheidenheid aan maatregelen bevatten.
Het eerste vereiste voor het activeren van het noodkader is dat de Europese Commissie een noodsituatie op het gebied van de volksgezondheid heeft erkend. De Europese Commissie dient vervolgens een voorstel voor een verordening in om het noodkader te activeren. De Raad stelt daarna de verordening vast, voor zover dat in het licht van de economische situatie passend is (artikel 3, lid 1). Bij de vaststelling van de verordening stemt de Raad met gekwalificeerde meerderheid van stemmen. Het noodkader kan worden geactiveerd voor een periode van zes maanden (artikel 3, lid 4). Die periode kan worden verlengd (artikel 4, lid 2). In de verordening moet duidelijk staan vermeld welke maatregelen onder het geactiveerde noodkader vallen. Het kan onder andere gaan om de volgende maatregelen:
De HERA is in 2021 opgericht om de EU beter in staat te stellen grensoverschrijdende noodsituaties op gezondheidsgebied te voorkomen, op te sporen en er snel op te reageren, door te zorgen voor de ontwikkeling, productie, inkoop en billijke verspreiding van belangrijke medische tegenmaatregelen (zie de mededeling van de Commissie over HERA).
De kerntaken van het HERA zijn als volgt:
