Artikel 107, lid 3, EU-Werkingsverdrag bevat daarnaast nog vijf grondslagen op basis waarvan staatssteun mogelijk als met de interne markt verenigbaar kan worden beschouwd:
Onderstaand volgen voor elk van deze bepalingen enkele voorbeelden en – waar relevant bij die voorbeelden- de voornaamste Richtsnoeren of Kaderregelingen voor:
Regionale steun (artikel 107, lid 3, sub a)
De voorwaarden waaronder de Commissie regionale steun onder dit artikel verenigbaar acht met de EU-interne markt heeft zij uiteengezet in de voormalige Richtsnoeren inzake regionale steunmaatregelen (die golden tot 31 december 2021). Vanaf 1 januari 2022 tot 31 december 2027 gelden nieuwe Richtsnoeren inzake regionale steunmaatregelen (Mededeling 2021/C 153/01). Deze Richtsnoeren bevatten een lijst van gebieden (‘regionale steunkaarten’) in de lidstaten die voor steun onder (onder meer) dit artikel in aanmerking komen, alsook voorschriften ten aanzien van de verschillende vormen die regionale steun kan aannemen.
Meer informatie: Website Europese Commissie: horizontale regels voor steun via artikel 107, lid 3 sub a en c Website Europese Commissie: Regionale steun
Verwezenlijking belangrijk gemeenschappelijk Europees project, of opheffing ernstige verstoring van economie lidstaat (artikel 107, lid 3, sub b)
Er is sprake van een belangrijk project van gemeenschappelijk Europees belang wanneer dit deel uitmaakt van een Europees programma dat door verschillende lidstaten samen op geharmoniseerde wijze wordt gesteund. Ook kan hiervan sprake zijn wanneer lidstaten hebben besloten een gemeenschappelijk probleem zoals milieuvervuiling te bestrijden ( zie ook gevoegde zaken 62 en 72/87 Waalse Gewestexecutieve/Commissie ). De afgelopen jaren heeft staatssteun ten behoeve van Important Projects of Common European Interest (IPCEI) een belangrijke doorontwikkeling doorgemaakt. Nadere criteria op basis waarvan kan worden bepaald of een steunmaatregel de verwezenlijking van een project van gemeenschappelijk Europees belang bevordert zijn te vinden in de Mededeling Criteria voor de beoordeling van de verenigbaarheid met de interne markt van staatssteun ter bevordering van de verwezenlijking van belangrijke projecten van gemeenschappelijk Europees belang (2021/C 528/02) van de Commissie. Voorbeelden van steun aan een project van gemeenschappelijk Europees belang zijn:
Meer informatie: Website Europese Commissie: Staatssteun- IPCEI
Naast de verwezenlijking van een belangrijk gemeenschappelijk Europees project heeft artikel 107, lid 3, sub b ook betrekking op ‘ernstige verstoringen in de economie van een lidstaat’. Hiermee wordt enkel gedoeld op situaties waarin de economie van een lidstaat in zijn geheel is verstoord (arrest Freistaat Sachsen, T-132 en 143/96 ). Voorbeelden zijn onder andere:
Meer informatie: Website Europese Commissie: Staatssteun en coronavirus Website Europese Commissie: Tijdelijke crisis- en transitiekader staatsteun naar aanleiding van Rusland- Oekraïne
Vergemakkelijking ontwikkeling bepaalde vormen van economische bedrijvigheid of bepaalde regionale economieën (artikel 107, lid 3, sub c) Voor een geslaagd beroep op deze bepaling moet volgens de Commissie en het EU-Hof zijn voldaan aan een aantal vereisten. Ten eerste moet de steun direct zijn gerelateerd aan een startinvestering, het creëren van banen, of de reorganisatie van een onderneming (zie arrest Spanje/Commissie, C-42/93 ). Bovendien moet de steun niet alleen de ontwikkeling van een bepaalde onderneming stimuleren, maar de ontwikkeling van een hele regio of een specifieke sector (zie arrest Duitsland/Commissie, C-248/84 ). Zie over mogelijkheden voor regionale steun via dit artikel ook de eerder genoemde Richtsnoeren inzake regionale steunmaatregelen (Mededeling 2021/C 153/01). Voorbeelden van onder deze bepaling met de interne markt verenigbaar bevonden steun zijn:
Meer informatie: Website Europese Commissie: horizontale regels voor steun via artikel 107, lid 3 sub a en c Website Europese Commissie: regelgeving staatssteun land-, bosbouw en platteland Website Europese Commissie: regelgeving staatssteun sport
Steunmaatregelen ter bevordering van instandhouding cultuur en cultureel erfgoed (artikel 107, lid 3, sub d) Voorbeelden van onder deze bepaling door de Commissie met de interne markt verenigbaar geachte staatssteun zijn bijvoorbeeld Duitse maatregelen uit 2017 ter bevordering van de ontwikkeling van cultureel relevante games ( SA. 46572 (EN)), Spaanse steun (2016) ten behoeve van culturele tijdschriften in verschillende (regionale) talen ( SA.43878 (EN)) en een Nederlandse steunregeling voor de stimulering van filmproductie uit 2014 ( SA.38099 ). Daarnaast bevat de Mededeling van de Commissie betreffende staatssteun voor films en andere audiovisuele werken (2013/C 332/01) nog handvaten om steun in deze sectoren met de interne markt verenigbaar te laten verklaren onder o.a. artikel 107 lid 3 sub d EU-Werkingsverdrag .
Meer informatie: Website Europese Commissie: regelgeving staatssteun media
Andere, door de Raad vastgestelde, steunmaatregelen (artikel 107, lid 3, sub e) De Raad is daarnaast bevoegd om andere steunmaatregelen vast te stellen die mogelijk verenigbaar zijn met de interne markt (zie ook de laatste paragraaf hierna over aanmelden bij de Raad onder de subtab Procedure voor het aanmelden van steun (laatste paragraaf)). Van deze bevoegdheid heeft de Raad in het verleden bijvoorbeeld gebruik gemaakt op het gebied van steun aan de scheepsbouw (op basis van voormalig richtlijn 94/73/EG (inmiddels vervallen) over staatssteun aan de scheepsbouw) en aan de steenkoolindustrie. Zie voor een voorbeeld van een Nederlandse goedgekeurde steunmaatregel voor scheepsbouw op basis van dit artikel 107, lid 3, sub e) ook SA.25433 (uit 2008). Meer recente voorbeelden van goedgekeurde staatssteun op basis van dit artikel sub e) in de staatssteundatabase van de Europese Commissie betreffen bijvoorbeeld steunmaatregelen voor mijnbouw in Polen en Slowakije.
