Europese Commissie doet voorstel voor transparante politieke reclame en actualisering van verkiezingsregels
Nieuwsbericht | 29-11-2021
Het gaat onder meer om het voorstel voor een verordening over transparantie en gerichte politieke reclame (EN), het voorstel voor herziening van de richtlijn betreffende het kiesrecht bij gemeenteraadsverkiezingen (EN) en het voorstel voor herziening van de richtlijn betreffende het kiesrecht bij de verkiezingen voor het Europees Parlement (EN).
Het hele op 25 november door de Commissie gepresenteerde pakket maatregelen beoogt de democratie te versterken en de integriteit rondom verkiezingen te beschermen. De Commissie bracht tegelijk een Vragen en antwoorden overzicht over het pakket uit (EN). Naast bovengenoemde voorstellen houdt het pakket ook een voorstel voor een mededeling over de bescherming van integriteit bij verkiezingen en ter bevordering van democratische deelname (EN) en een voorstel om de EU-regels over de financiering van Europese politieke partijen en stichtingen te actualiseren (EN). Nadat de voorstellen zijn besproken in het Europees Parlement en de Raad is het de bedoeling dat de nieuwe regels in het voorjaar van 2023, namelijk één jaar voor de verkiezingen van het Europees Parlement, in werking treden en door de lidstaten volledig worden uitgevoerd.
Achtergrond Reeds in de politieke beleidslijnen van Commissievoorzitter Von der Leyen uit 2019 en de daarin opgenomen prioriteit om de Europese democratie een nieuwe impuls te geven, werden wetgevingsvoorstellen aangekondigd die gaan zorgen voor meer transparantie over betaalde politieke reclame, evenals duidelijkere regels voor de financiering van Europese politieke partijen. In de mededeling over het actieplan voor Europese democratie van december 2020 presenteerde de Commissie haar eerste beoordeling van uitdagingen op het gebied van politieke reclame en kwesties die verband houden met nieuwe technieken die worden gebruikt voor gerichte reclame op basis van persoonsgegevens van gebruikers. Deze technieken kunnen worden misbruikt om de kwetsbaarheden van burgers uit te buiten. Uit de Eurobarometer-enquête van maart 2021 (zie dit ECER-bericht ) bleek dat bijna vier op de tien Europeanen zijn blootgesteld aan inhoud waarvan zij niet gemakkelijk konden bepalen of het om een politieke advertentie ging of niet.
De voorgestelde verordening is gebaseerd - en vormt een aanvulling- op de relevante EU-wetgeving betreffende de algemene verordening gegevensbescherming (AVG) en de voorgestelde wet inzake digitale diensten (zie ook dit ECER-bericht ). Ook de onlangs gepubliceerde richtsnoeren van de Commissie over desinformatie (zie ook dit ECER-bericht ) moeten een aanvulling vormen op de voorgestelde verordening.
De bestaande verordening betreffende het statuut en de financiering van Europese politieke partijen en Europese politieke stichtingen is een wetgevingsinstrument dat tot nu toe alleen is toegepast bij de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2019. De reden voor het voorstel van de Commissie tot herschikking van die verordening is dat de huidige regelgeving een aantal lacunes bevat die Europese politieke partijen en stichtingen beletten bij te dragen tot de totstandbrenging van een Europese politieke ruimte. Die partijen kunnen momenteel geen invulling geven aan hun taak om de stem van de EU-burgers te vertegenwoordigen. Daarom wordt de verordening geactualiseerd. Dit moet de interactie van Europese politieke partijen en stichtingen met de erbij aangesloten nationale partijen en met het buitenland vergemakkelijken, voor meer transparantie zorgen, met name in verband met politieke reclame en donaties, buitensporige administratieve lasten verminderen en de financiële levensvatbaarheid van Europese politieke partijen en stichtingen versterken.
EU-burgers die in een andere lidstaat wonen dan die waarvan zij de nationaliteit hebben, ook wel “mobiele EU-burgers” genoemd, hebben actief en passief kiesrecht bij verkiezingen voor het Europees Parlement en gemeenteraadsverkiezingen in de lidstaat waar zij wonen. Toch blijkt dat zij minder vaak deelnemen aan de verkiezingen dan de burgers van het woonland, onder meer vanwege ingewikkelde registratieprocedures in het woonland of door het ontbreken van duidelijke informatie over hun rechten. Dit maakt het uitoefenen van het stemrecht voor mobiele EU-burgers moeilijker en ondermijnt hun democratische rechten. Om aan deze bezwaren tegemoet te komen, stelt de Commissie een actualisering voor van de bestaande richtlijn betreffende het actief en passief kiesrecht bij de verkiezingen voor het Europees Parlement en de bestaande richtlijn betreffende de uitoefening van het actief en passief kiesrecht bij gemeenteraadsverkiezingen . Onder meer komt er een verplichting om deze burgers proactief te informeren over hun kiesrecht, gestandaardiseerde modellen te gebruiken voor de registratie als kiezer of als kandidaat, en talen te gebruiken die door veel van de mobiele EU-burgers op hun grondgebied worden gesproken. Het voorstel voorziet ook in maatregelen om te voorkomen dat mobiele EU-burgers worden uitgeschreven uit het kiezersregister in hun land van herkomst.
Duidelijke regels over transparantie en gerichte politieke reclame De belangrijkste maatregelen in de voorgestelde verordening inzake transparantie en gerichte politieke reclame betreffen:
Meer informatie:
