Europese Commissie neemt nieuwe maatregelen aan ter versnelling uitrol hernieuwbare energie

De Europese Commissie heeft op 13 mei 2024 aanvullende steun aan lidstaten verleend om de uitrol van hernieuwbare energie verder te versnellen en de invoer van Russische fossiele brandstoffen te verminderen . Daarbij nam de Commissie een reeks nieuwe en bijgewerkte aanbevelingen en richtsnoeren aan om de vergunningsprocedures en veilingen voor hernieuwbare energie te verbeteren en te stroomlijnen . Dit moet gaan bijdragen tot de uitvoering van het EU-kader voor hernieuwbare energie door de voorwaarden voor een snelle inzet van eigen hernieuwbare energie te verbeteren. Door de vraag naar schone technologieën in Europa te stimuleren , zal ook het industriële concurrentievermogen worden versterken, de veerkracht van het energiesysteem worden vergroot en de Europese Green Deal worden verwezenlijkt.

Achtergrond
Hernieuwbare energie is een essentieel onderdeel van het plan van de EU om tegen 2050 klimaatneutraliteit te bereiken. In verband met de Europese Green Deal en het REPowerEU-plan uit 2022 is het van belang om de invoer van Russische fossiele brandstoffen geleidelijk af te bouwen. In het kader van de in oktober 2023 vastgestelde herziene richtlijn hernieuwbare energie (EU 2023/2413) (zie ook dit ECER-bericht) streeft de EU ernaar om tegen 2030 een aandeel hernieuwbare energie van 45 procent te bereiken. De versnelling van hernieuwbare energie wordt vergemakkelijkt door een reeks begrotings- en beleidsinstrumenten van de EU, waaronder de REPowerEU-hoofdstukken van de nationale herstel- en veerkrachtplannen van lidstaten (zie ook webpagina Europese Commissie over voortgang REPowerEU en landenspecifieke informatie) en de herziene TEN-E-verordening (EU 2022/869) betreffende grensoverschrijdende projecten voor schone energie.

Om ervoor te zorgen dat de economie van de EU goed toegerust is om zelf in de EU schone technologieën te ontwikkelen en te produceren, presenteerde de Commissie in 2023 het industrieel plan voor de Green Deal en heeft zij onder meer de verordening voor een nettonulindustrie (zie ook dit ECER-bericht)en de verordening kritieke grondstoffen (zie ook dit ECER-bericht) voorgesteld om de binnenlandse productiecapaciteit voor nettonultechnologieën en de aankoop van de benodigde materialen te ondersteunen. Ook werden op het gebied van hernieuwbare energiebronnen afgelopen tijd specifieke initiatieven genomen om het concurrentievermogen van de Europese industrie te waarborgen, met name het Europees actieplan voor windenergie (COM(2023) 669), het Europees windhandvest en het Europees Handvest voor zonne-energie (zie ook dit ECER-bericht).

Snellere en eenvoudigere vergunningsprocedures
De Europese Commissie nam op 13 mei onder meer de geactualiseerde aanbeveling (C(2024) 2660) en richtsnoeren (SWD(2024) 166) over het versnellen van vergunningsprocedures aan, waarin manieren ter verbetering van de plannings- en vergunningsprocedures voor hernieuwbare energie en aanverwante infrastructuurprojecten in de EU zijn opgenomen. Er worden voorbeelden gegeven van goede praktijken inzake snellere en eenvoudigere vergunningsprocedures, en er wordt gewezen op het belang van digitalisering en gemeenschapsparticipatie, personele middelen en vaardigheden. Ook wordt geschetst hoe procedures voor de selectie van locaties en netwerkverbindingen het best kunnen worden behandeld.

Daarnaast stelde de Commissie ook verdere richtsnoeren vast voor het aanwijzen van gebieden voor de versnelde uitrol van hernieuwbare energie (SWD(2024) 333) . In het kader van de herziene richtlijn hernieuwbare energie (zie ook dit ECER-bericht) betreft dit locaties waar de uitrol van projecten op het gebied van hernieuwbare energie naar verwachting geen aanzienlijke milieueffecten zal hebben en de nodige procedures daarom worden versneld om een snelle uitrol van specifieke technologieën te waarborgen. Belangrijke elementen voor de selectie van dergelijke gebieden zijn de beschikbaarheid van digitale instrumenten voor planning en kartering, gegevens over de capaciteit voor hernieuwbare energie en over de potentiële milieueffecten. De richtsnoeren wijzen ook op de rol van een goede betrokkenheid van belanghebbenden en openbare raadpleging.

Betere opzet van veilingen
Veilingen, mits goed ontworpen, spelen een sleutelrol bij de uitrol van hernieuwbare energie. De op 13 mei vastgestelde aanbeveling (C(2024) 2650) en richtsnoeren (SWD(2024) 300) inzake het ontwerp van de veiling van hernieuwbare energie schetsen standaardelementen voor het ontwerp van veilingen voor hernieuwbare energie. Zij beogen procedures te harmoniseren en efficiënter te maken, in overeenstemming met de verordening voor een nettonulindustrie. De aanbeveling richtsnoeren gaan lidstaten helpen veilingen te organiseren waarin rekening wordt gehouden met doelstellingen als kwaliteit, bijdrage aan veerkracht en ecologische duurzaamheid. Het gebruik van niet-prijscriteria maakt het mogelijk projecten met een hogere toegevoegde waarde te belonen. Het draagt bij tot de ontwikkeling van het Europese ecosysteem voor de productie van nettonultechnologie en zorgt dat projecten volledig en tijdig worden uitgevoerd.

Om de zichtbaarheid en voorspelbaarheid voor investeerders in de hele waardeketen van hernieuwbare energie verder te vergroten, heeft de Commissie op 13 mei ook het Unieplatform voor de ontwikkeling van hernieuwbare energie geactualiseerd. Dit platform betreft een onlinesysteem waar de lidstaten basisinformatie over hun veilingschema's zullen publiceren. Die informatie moet -conform de richtlijn hernieuwbare energie- het tijdschema en de frequentie van de veilingen, de geveilde capaciteit, het geplande budget en de in aanmerking komende technologieën omvatten. Het platform zal bedrijven een centraal informatiepunt bieden voor alle in de EU geplande veilingen van hernieuwbare energie.

Meer informatie:
Persbericht Europese Commissie
ECER-dossier: Energie
ECER-dossier: Klimaat en Milieu