Europese Commissie stelt maatregelen voor om kinderrechten te handhaven en kinderen in nood te ondersteunen

Het gaat om de EU-strategie voor de rechten van het kind en het voorstel van de Commissie voor een aanbeveling van de Raad tot instelling van een Europese kindergarantie . De strategie en het voorstel zijn beiden op 24 maart 2021 door de Commissie gepresenteerd.

Achtergrond

De Europese Commissie heeft voorafgaand aan de voorbereiding van de twee initiatieven – de EU-strategie en de Europese kindergarantie – 10.000 kinderen om hun mening gevraagd. Uit die raadpleging komt naar voren dat kinderen binnen en buiten de EU nog steeds worden geconfronteerd met sociaaleconomische uitsluiting en discriminatie op grond van hun eigen afkomst, status, geslacht of seksuele gerichtheid – of die van hun ouders. De stem van kinderen wordt niet altijd gehoord en hun mening wordt niet altijd meegenomen in zaken die hen aangaan. Deze problemen van kinderen zijn volgens de Commissie door de coronapandemie verergerd.

De Commissie wil deze problemen aanpakken door middel van een overkoepelende EU-strategie voor de rechten van het kind. De strategie moet de komende vier jaar voortbouwen op alle bestaande EU-maatregelen ter bescherming en bevordering van de kinderrechten (zie de bijlage bij de EU-strategie voor alle bestaande EU-maatregelen).

Het tweede initiatief – de Europese kindergarantie – was al door Commissievoorzitter Ursula von der Leyen aangekondigd in haar politieke beleidslijnen voor 2019-2024. De Europese kindergarantie sluit volgens de Commissie ook rechtstreeks aan bij beginsel 11 van het actieplan voor de Europese pijler van sociale rechten (zie het ECER-bericht over dit actieplan). Het elfde beginsel ziet namelijk op het bieden van opvang en hulp aan kinderen.

De EU-strategie voor de rechten van het kind

De EU-strategie is onderverdeeld in zes thematische gebieden. Ten aanzien van al die thematische gebieden worden door de Commissie maatregelen voorgesteld. Het gaat onder meer om de volgende maatregelen:

Thema 1: Kinderen als democratische vernieuwers

• De Commissie wil toegankelijke, kindvriendelijke versies van het EU-Handvest van de grondrechten en andere belangrijke EU-instrumenten ontwikkelen en bevorderen;
• De Commissie wil kinderen betrekken bij de Conferentie over de toekomst van Europa (zie ook het ECER-bericht over de Conferentie);
• De lidstaten worden opgeroepen om de deelname van kinderen aan het democratische besluitvormingsproces op lokaal, regionaal en nationaal niveau mogelijk te maken.  

Thema 2: Het recht van kinderen om hun potentieel ten volle te ontplooien, ongeacht hun sociale achtergrond

• De invoering van een Europese kindergarantie moet ervoor zorgen dat kinderarmoede en sociale uitsluiting wordt bestreden (lees hieronder meer over de Europese kindergarantie).

Thema 3: Het recht van kinderen om gevrijwaard te blijven van geweld

• De Commissie zal wetgeving voorstellen om gendergerelateerd en huiselijk geweld, waar kinderen onder kunnen lijden, te bestrijden;
• Ook komt de Commissie met aanbevelingen ter voorkoming van schadelijke praktijken tegen vrouwen en meisjes;
• De lidstaten worden onder meer verzocht om nationale wetgeving aan te nemen die een einde maken aan lijfstraffen tegen kinderen in elke context.

Thema 4: Het recht van kinderen op kindvriendelijke justitie

• De Commissie zal met de Raad van Europa samenwerken bij de uitvoering van de richtsnoeren voor kindvriendelijke justitie uit 2010 .
• De lidstaten worden verzocht om alternatieven voor gerechtelijke acties te ontwikkelen. In dit kader worden lidstaten onder meer verzocht om alternatieven voor detentie van kinderen te ontwikkelen.

Thema 5: Het recht van kinderen om veilig te navigeren in de digitale omgeving en de kansen ervan te benutten

• De lidstaten worden onder meer opgeroepen om de ontwikkeling van de digitale basisvaardigheden van kinderen te ondersteunen;
• De Commissie dringt er bij ICT-bedrijven op aan om schadelijk onlinegedrag aan te pakken en illegale inhoud te verwijderen.

Thema 6 : De rechten van kinderen over de hele wereld

• De Commissie hanteert onder andere een nultolerantiebeleid ten aanzien van kinderarbeid.

De Europese kindergarantie

In het kader van de Europese kindergarantie worden de lidstaten onder meer verzocht om kinderen in nood gratis en doeltreffende toegang te bieden tot:

• Gezondheidszorg - bijvoorbeeld door de toegang tot medische onderzoeken te vergemakkelijken;
• Ten minste één gezonde maaltijd per schooldag;
• Onderwijs en schoolactiviteiten – bijvoorbeeld door te zorgen voor adequate uitrusting voor afstandsonderwijs.

De lidstaten worden in de voorgestelde aanbeveling ook opgeroepen om  kinderen in nood te voorzien van daadwerkelijke toegang tot gezonde voeding en adequate huisvesting. Kinderen moeten bijvoorbeeld ook buiten schooldagen gezonde maaltijden krijgen en dakloze kinderen en hun gezinnen moeten toegang hebben tot adequate huisvesting.

Volgende stappen

De uitvoering van de EU-strategie voor de rechten van het kind zal op EU- en nationaal niveau worden gemonitord. De Commissie zal op het jaarlijkse EU-forum voor de rechten van het kind (in september) verslag uitbrengen over de geboekte vooruitgang. Eind 2024 zal een evaluatie van de strategie worden uitgevoerd.

De Commissie roept de EU-lidstaten op het voorstel voor de aanbeveling van de Raad tot invoering van een Europese kindergarantie snel goed te keuren. De Europese Commissie moedigt de EU-lidstaten aan om binnen zes maanden na de goedkeuring nationale actieplannen in te dienen voor de uitvoering ervan.  

Meer informatie:

• Persbericht van de Europese Commissie
• Webpagina van de Europese Commissie over de EU-strategie en de kindergarantie (EN)
• Vragen en antwoorden over de EU-strategie en de kindergarantie (EN)