Europese Commissie verlengt en wijzigt de Tijdelijke kaderregeling staatssteun

Achtergrond
Op 19 maart 2020 heeft de Commissie de  Tijdelijke kaderregeling staatssteun  op grond van artikel 107, lid 3, punt b van het EU-Werkingsverdrag aangenomen om de economie in de context van de coronacrisis te ondersteunen.

De Tijdelijke kaderregeling staatssteun heeft de vorm van een Mededeling. Hierin erkent de Commissie dat de hele EU-economie ernstig wordt verstoord door de coronapandemie. Lidstaten krijgen met deze kaderregeling de mogelijkheid om maximaal gebruik te maken van de flexibiliteit die de staatssteunregels bieden om de economie te ondersteunen. Tegelijkertijd blijven door de kaderregeling de negatieve gevolgen voor het gelijke speelveld in de interne markt beperkt.

De Commissie onderzoekt voortdurend of de Tijdelijke kaderregeling verder moet worden aangepast. Deze tijdelijke regeling zou oorspronkelijk aflopen op 30 juni 2021, met uitzondering van het onderdeel over de zogenaamde herkapitalisatiemaatregelen, die tot 30 september 2021 kunnen worden toegekend. De Commissie wil nu met deze meest recente en vijfde wijziging van de Tijdelijke kaderregeling uit januari 2021, gezien de hardnekkigheid en evolutie van de coronapandemie, alle maatregelen van de Tijdelijke kaderregeling, met inbegrip van de herkapitalisatiemaatregelen, verlengen tot 31 december 2021. De Tijdelijke kaderregeling werd sinds maart 2020 vier keer eerder gewijzigd (zie ook ECER-berichtgeving in Covid-19-dossier).

Hogere steunplafonds
Vanwege de aanhoudende economische onzekerheid en de verlenging van de overheidsmaatregelen om de economische activiteiten te beperken ter voorkoming van de verspreiding van het coronavirus, worden met de wijziging van de Tijdelijke kaderregeling van januari 2021, de plafonds die vastgesteld zijn voor een aantal steunmaatregelen, verhoogd:

• Voor beperkte steunbedragen die op grond van de Tijdelijke kaderregeling worden toegekend, betekent dit een verdubbeling van de vroegere plafonds, rekening houdend met de beschikbaarheid van de-minimissteun. De nieuwe plafonds bedragen 225.000 euro per onderneming die actief is in de primaire landbouwproductie (voorheen 100.000 euro), 270.000 euro per onderneming die actief is in de visserij of de aquacultuur (voorheen 120.000 euro) en 1,8 miljoen euro per onderneming in alle andere sectoren (voorheen 800.000 euro). Net als voorheen kunnen deze worden gecumuleerd met de-minimissteun van ten hoogste 200.000 euro per onderneming (ten hoogste 30.000 euro per onderneming die actief is in de visserij of de aquacultuur en ten hoogste 25.000 euro per onderneming die actief is in de landbouwsector) over een periode van drie boekjaren, op voorwaarde dat wordt voldaan aan de eisen van de relevante de-minimis.
• Voor ondernemingen die zwaar getroffen zijn door de coronacrisis, met een omzetverlies van ten minste 30 % in de subsidiabele periode in vergelijking met dezelfde periode van 2019, kan de lidstaat bijdragen aan het deel van de  vaste kosten van ondernemingen die niet door hun inkomsten worden gedekt, voor een bedrag van ten hoogste  10 miljoen euro per onderneming (voorheen 3 miljoen euro).

Omzetting van terugbetaalbare instrumenten in rechtstreekse subsidies
De Commissie voorziet met de wijziging van de Tijdelijke kaderregeling ook in de mogelijkheid voor de lidstaten om tot 31 december 2022 terugbetaalbare instrumenten (bijvoorbeeld garanties, leningen, terugbetaalbare voorschotten) die op grond van de Tijdelijke kaderregeling zijn verleend, om te zetten in andere vormen van steun zoals rechtstreekse subsidies. Deze omzetting is alleen toegestaan indien de voorwaarden van de Tijdelijke kaderregeling in acht worden genomen.

In beginsel mag deze omzetting de nieuwe maxima voor beperkte steunbedragen niet overschrijden (225.000 euro per onderneming die actief is in de primaire landbouwproductie, 270.000 euro per onderneming die actief is in de visserij en de aquacultuur en 1,8 miljoen euro per onderneming in alle andere sectoren). Op deze manier worden lidstaten ertoe aangezet om in de eerste plaats te kiezen voor terugvorderbare instrumenten als vorm van steun.

Lijst van landen met verhandelbare risico’s
Ten slotte zorgt de wijziging van de Tijdelijke kaderregeling van januari 2021 voor een verlenging tot en met 31 december 2021 (momenteel tot 30 juni 2021) van de tijdelijke schrapping van alle landen van de lijst van landen met verhandelbare risico's in het kader van de mededeling over de kortlopende exportkredietverzekering .

Templates voor staatssteunproof nationale herstelplannen
In de fase waarin Europa in de pandemie nu overschakelt van crisisbeheer naar economisch herstel, is het volgens de Commissie ook de tijd om via het staatssteuntoezicht de tenuitvoerlegging van faciliteiten die zijn getroffen voor herstel en veerkracht te begeleiden en te vergemakkelijken. In dat kader heeft de Commissie in  december 2020  een reeks templates met instructies gepubliceerd voor een aantal soorten investeringsprojecten die overeenstemmen met de “Europese vlaggenschipinitiatieven” uit de jaarlijkse strategie voor duurzame groei 2021 van de Commissie. Het gaat hier om templates die de lidstaten moeten helpen om hun nationale herstelplannen vorm te geven conform de EU-staatssteunregels. De Commissie zal alle aanmeldingen van staatssteun die zij van de lidstaten ontvangt in het kader van de faciliteit voor herstel en veerkracht, als prioriteit behandelen.

Groepsaanmelding staatssteun
Lidstaten die voornemens zijn de bestaande steunmaatregelen te wijzigen om de looptijd ervan te verlengen tot en met 31 december 2021, kunnen hun budget verhogen of in overeenstemming brengen met de gewijzigde en verlengde Tijdelijke kaderregeling (met inbegrip van hogere maxima per onderneming), en zij kunnen voor dergelijke wijzigingen gebruikmaken van een zogenaamde groepsaanmelding. Een dergelijke groepsaanmelding zal de administratieve lasten voor de lidstaten tot een minimum beperken. Het Ministerie van Economische Zaken coördineert deze groepsaanmelding voor de Nederlandse departementen.

Meer informatie:

• Persbericht van de Europese Commissie
• ECER-dossier : Staatssteun
• ECER-bericht : Covid-19-update Europeesrechtelijke ontwikkelingen
• ECER-bericht: Commissie presenteert resultaten van de evaluatie van EU-staatssteunregels (3 november 2020)
• ECER-bericht: Verlenging en verruiming van de Tijdelijke kaderregeling staatssteun (16 oktober 2020)
• ECER-bericht: Tweede wijziging van de Tijdelijke kaderregeling staatssteun (11 mei 2020)
• ECER-bericht: Informatie over de toepassing van de Tijdelijke kaderregeling staatssteun (24 april 2020)