Toegang tot milieuinformatie, inspraak bij besluitvorming en toegang tot de rechter

Op deze pagina:

• Inleiding
• EU-instellingen en organen
• Nationale overheidsinstanties

Inleiding

Op 25 juni 1998 is het Verdrag van Aarhus inzake de toegang tot informatie, inspraak bij besluitvorming en toegang tot de rechter in milieuaangelegenheden aangenomen. De EU heeft het verdrag bij Besluit 2005/370 goedgekeurd. De EU heeft een richtlijn (de Aarhus-richtlijn) en een verordening (de Aarhus-verordening) vastgesteld om uitvoering te geven aan de verplichtingen uit het Verdrag van Aarhus. 

• ECER-bericht: EU-Hof: Nederlands bestuursprocesrecht op onderdelen in strijd met Verdrag van Aarhus over toegang en inspraak bij milieuzaken (25 januari 2021)

Naar boven

EU-instellingen en organen

In de Aarhus-verordening (verordening 2006/1367) wordt geregeld hoe instellingen en andere organen van de EU moeten omgaan met de verplichtingen uit het Verdrag van Aarhus. Deze verplichtingen kunnen worden onderverdeeld in drie pijlers:

• Ten eerste waarborgt het Verdrag van Aarhus de toegang van het publiek tot milieu-informatie. Het gaat daarbij zowel om passieve toegang (het op verzoek van een burger of milieuvereniging verstrekken van informatie) als actieve toegang (het uit eigen initiatief publiceren van milieu-informatie door het orgaan) (artikelen 3 en 4 van verordening 2006/1367). 
• Ten tweede moeten de EU-instellingen en organen in een vroegtijdig stadium voorzien in een doelmatige inspraak voor het publiek ten aanzien van milieuprogramma's of milieuplannen. De inspraak moet worden verleend op het moment dat alle opties nog op tafel liggen (artikel 9 van verordening 2006/1367). 
• Ten derde beoogt het Verdrag van Aarhus de toegang tot de rechter te verzekeren. Een niet-gouvernementele organisatie (NGO) is bevoegd om een verzoek tot interne herziening in te dienen bij de instelling of het orgaan die een administratieve handeling op het gebied van milieu heeft vastgesteld of heeft nagelaten een dergelijke handeling vast te stellen (artikel 10 van verordening 2006/1367). Voorwaarde is wel dat de NGO voldoet aan de criteria die in artikel 11 van verordening 2006/1367 worden gesteld. Wanneer de NGO een verzoek tot herziening heeft ingediend kan de NGO ook een procedure starten bij het EU-Hof (artikel 12 van verordening 2006/1367).  

Meer informatie:

• ECER-bericht - EU-Hof: Unierechter kan kennisnemen van een beroep tot nietigverklaring van een besluit waarbij de EIB heeft beslist op een verzoek tot interne herziening van een besluit van haar raad van bewind (20 juli 2023)
• ECER-bericht - EU-Hof verwerpt claim over ongeldigheid van de Aarhusverordening (22 januari 2015)

Naar boven

Nationale overheidsinstanties

De Aarhus-richtlijn (richtlijn 2003/4) brengt de nationale wetten van de EU-lidstaten in overeenstemming met het Verdrag van Aarhus. Op grond van de richtlijn moeten overheidsinstanties de milieu-informatie waarover zij beschikken aan elke aanvrager ter beschikking stellen, zonder dat die daarvoor een belang hoeft aan te voeren (artikel 3). De overheidsinstanties zijn ook verplicht om bepaalde milieu-informatie op eigen initiatief te publiceren (artikel 7). Een aanvrager die meent dat zijn verzoek om informatie is veronachtzaamd of ten onrechte is geweigerd, heeft toegang tot een procedure voor een rechtbank of een andere onafhankelijke instelling (artikel 6). 

Meer informatie:

• ECER-bericht: EU-Hof: EU-richtlijn inzake toegang tot milieuinformatie regelt niet de toegang tot milieuinformatie die is opgenomen in gerechtelijke dossiers (20 april 2021)

Naar boven