U t/m Z

U

Uitbreidingscriteria

Zie Kopenhagencriteria.

Uitvoeringshandeling

Uitvoering van Europese wetgeving vindt in beginsel plaats door de lidstaten. Maar als het nodig is dat die Europese wetgeving door de lidstaten volgens eenvormige voorwaarden wordt uitgevoerd kan aan de Commissie of de Raad onder bepaalde voorwaarden uitvoeringsbevoegdheid worden gegeven (artikel 291 EU-Werkingsverdrag). Een uitvoeringshandeling (uitvoeringsverordening, uitvoeringsrichtlijn, uitvoeringsbesluit) heeft slechts betrekking op niet-essentiële technische aspecten van wetgevingshandelingen, die gemakkelijk moeten kunnen worden aangepast aan praktische ontwikkelingen of gewijzigde wetenschappelijke inzichten.

Ultraperifere gebieden (UPG)

Regio’s van de EU-lidstaten die zich geografisch ver weg van de Europese Unie bevinden, maar behoren tot de EU. Dit heeft als gevolg dat in deze regio’s in beginsel de Europese wetten, rechten en plichten gelden, maar bijzondere afwijkende maatregelen kunnen worden vastgesteld die rekening houdt met de ultraperifere ligging (artikel 349 EU-Werkingsverdrag). Een UPG is geen LGO (zie daar).

UMR

Unie voor de Mediterrane Regio: zie Unie voor het Middellandse Zeegebied.

Unanimiteit

Ook eenparigheid van stemmen genoemd. Stemmen bij unanimiteit betekent dat een voorstel pas is aangenomen wanneer er geen enkele tegenstem is. Bij stemmingen bij unanimiteit in de Raad heeft iedere lidstaat dus effectief een vetorecht. NB: onthouding van stemmen leidt bij unanimiteit niet tot een veto.

Unieverdrag (Verdrag betreffende de Europese Unie)

Zie Verdrag van Maastricht en Verdrag van Lissabon.

Unie voor het Middellandse Zeegebied

Ook wel Unie voor de Mediterrane Regio (UMR) of kortweg Mediterrane Unie, is een samenwerkingsverband tussen de Europese Unie, een aantal Noord-Afrikaanse landen en landen in het Midden-Oosten. Soms wordt ook de naam "Euromed" of de Engelse afkorting UfM gebruikt. Opgericht in 2008 op initiatief van de Franse president Sarkozy.

Universele dienst

Essentiële kwaliteitsdienstverlening op het gebied van bijvoorbeeld telecommunicatie en post waarvan de toegang van allen tegen een redelijke prijs moet worden gegarandeerd.

UPG

Zie ultraperifere gebieden.

Naar boven

V

Vals B-punt

Punt op de agenda van een vergadering van de Raad dat als B-punt op de agenda komt, omdat een of enkele lidstaten nog geen definitieve instemming hebben gemeld, maar waarvan verwacht wordt dat daartegen geen bezwaren zullen rijzen.

Verdrag van Amsterdam (1997)
In het Verdrag van Amsterdam werden de afspraken in het Verdrag van Maastricht verder ontwikkeld. Op een groot aantal terreinen werd de mededebeslissingsprocedure van toepassing verklaard, waardoor de invloed van het Europees Parlement toenam. Meer openbaarheid voor de burger, bestrijding van fraude met gemeenschapsgelden werd versterkt. De onderwerpen visa, asiel en migratie verhuisden van de derde pijler naar de eerste pijler (Titel IV van het derde deel van het EG-verdrag). Het Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid werd meer gestroomlijnd.

Verdrag van Maastricht (1992)

Verdrag betreffende de Europese Unie, bestaande uit drie pijlers: de eerste pijler (het EEG-Verdrag, EGKS-Verdrag en Euratom-Verdrag), de tweede pijler in de vorm van het Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid en de derde pijler betreffende onderwerpen op het gebied van Justitie en Binnenlandse Zaken. De naam EEG werd omgedoopt in EG. 'Economisch' werd geschrapt om te vermijden dat het leek alsof de EG alleen op Economisch terrein werkzaam zou zijn (zie ook EG en EEG, pijlerstructuur). De noodzakelijke beginselen voor de Europese Monetaire Unie (EMU) worden vastgelegd. Een begin werd gemaakt met samenwerking op het gebied van het gemeenschappelijke buitenlands en veiligheidsbeleid en op het gebied van Justitie en Binnenlandse Zaken (uitgewerkt in het Verdrag van Amsterdam).

Verdrag van Nice (2001)
Het verdrag is op 1 februari 2003 in werking getreden. Het gaat om institutionele wijzigingen die de Unie moesten voorbereiden op de uitbreiding van de Unie. Enkele belangrijke wijzigingen:

• Uitbreiding van de mogelijkheden van de Raad om met gekwalificeerde meerderheid (in plaats van unanimiteit) te beslissen en aanpassing van de stemverhouding binnen de Raad met het oog op de uitbreiding van de Unie.
• Uitbreiding van de mogelijkheden van het Europees Parlement als medewetgever (medebeslissing, zie aldaar) op te treden bij besluiten die de Raad met gekwalificeerde meerderheid neemt en aanpassing van het zetelaantal van het Europees Parlement met het oog op de uitbreiding van de Unie.

Verdrag van Lissabon (2007)
Het Verdrag van Lissabon is op 1 december 2009 in werking getreden. De EG is vervangen door de EU. Het EG-Verdrag is vervangen door het EU-Werkingsverdrag dat samen met het EU-Verdrag de basis van de Europese Unie vormt. Alleen Euratom blijft nog apart bestaan. Het Verdrag heeft als doel een snellere besluitvorming in te voeren, de democratische legitimiteit te vergroten (met name door het Europees Parlement meer macht te geven), en de fundamentele rechten te versterken in de EU. Het Verdrag voert een groot aantal wijzigingen door. De belangrijkste wijzigingen:

• besluitvorming door middel van een gekwalificeerde meerderheid in de Raad en met een recht van medebeslissing voor het Europees Parlement is de 'normale wetgevingsprocedure'. Het Europees Parlement staat hiermee in de meeste dossiers op gelijke voet met de Raad van de EU.
• de nationale parlementen hebben het recht om wetgevingshandelingen te toetsen aan het subsidiariteitsbeginsel. Dat staat in protocol 2 betreffende de toepassing van de beginselen van subsidiariteit en evenredigheid. Als zij hierbij samenwerken met nationale parlementen van andere lidstaten kunnen zij ervoor zorgen dat de Commissie een voorstel moet heroverwegen (de zogenoemde 'gele kaart'). Een meerderheid van de parlementen, de Raad van de EU en het Europees Parlement kunnen ervoor zorgen dat een voorstel niet langer in beschouwing wordt genomen.
• instrumenten op het gebied van het extern optreden van de EU zijn samengevoegd. De vertegenwoordigingen van de Commissie en de Raad in derde landen en bij internationale organisaties zijn samengevoegd tot vertegenwoordigingen van de EU. Aan het hoofd van het extern optreden staat de Hoge Vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid. Deze 'HV' wordt ondersteund door de EDEO (Europese Dienst voor Extern Optreden).
• het Handvest van de Grondrechten heeft de status van primair recht gekregen. De EU zal partij worden bij het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden (EVRM)

Verordening

Een verordening is een juridisch verbindende regeling van de EU. Een verordening heeft een algemene strekking, is verbindend in al haar onderdelen en is rechtstreeks toepasselijk in elke lidstaat. Dit laatste betekent dat een verordening niet eerst hoeft te worden omgezet in nationale wetgeving. Overigens zal soms wel aanvullende nationale regelgeving moeten worden opgesteld, of zal anderszins actie moeten worden ondernomen om uitvoering te geven aan de verordening.

Verwijzende rechter

Nationale rechter die een prejudiciële vraag stelt aan het Hof van Justitie van de EU.

Veto

Het recht van iedere lidstaat om een maatregel tegen te houden wanneer besluitvorming plaatsvindt met unanimiteit of consensus. Het ‘veto-recht’ wordt gezien als een middel om de nationale soevereiniteit te beschermen.

VEU

Verdrag betreffende de Europese Unie.

VIS

Visuminformatiesysteem. Een centraal informatiesysteem in het kader van de Schengensamenwerking waarin gegevens over visa-aanvragen worden geregistreerd.

Visegrad groep

In 1991 vormden Hongarije, Polen, Tsjechië en Slowakije in het Hongaarse plaatsje Visegrad een samenwerkingsverband om de stabiliteit in Centraal Europa te versterken en samen de kandidatuur voor de Europese Unie voor te bereiden. Nog steeds actief als voorbereidend platform voor EU-besluitvorming door de leden van de groep.

Volstrekte meerderheid

Zie gewone meerderheid.

Voorrang van EU recht

Een doctrine ontwikkeld op basis van rechtspraak van het Hof van Justitie van de EU (de zaak 6/64, Costa-ENEL). Op basis van deze doctrine is de nationale rechter verplicht rechtstreeks werkende bepalingen van EU recht voorrang te geven boven andersluidende nationale wetgeving en zulke nationale wetgeving in geval van strijdigheid met het EU recht buiten toepassing te laten.

Vrienden van het Voorzitterschap

Werkgroep van Coreper waarin bijzondere onderwerpen worden behandeld die niet toebedeeld (kunnen) worden aan een reguliere Raadswerkgroep.

Vrij verkeer

Het recht van personen om zonder belemmeringen en zonder discriminaties te reizen en te verblijven in de lidstaten van de EU. Idem voor goederen, diensten en kapitaal binnen de interne markt.

VWEU

Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, ook wel EU-Werkingsverdrag.

Vz

Voorzitterschap.Elk half jaar (van januari t/m juni en van juli t/m december) wordt de Europese Unie voorgezeten door een lidstaat. Het land dat voorzitter is, leidt de vergaderingen van de Raad van de Europese Unie.

Naar boven

W

Wetgevingshandelingen

Verordeningen, richtlijnen en besluiten die worden aangenomen via de gewone of een bijzondere wetgevingsprocedure (artikel 289, lid 3 EU-Werkingsverdrag).

Westelijke Balkan

Aanduiding voor landen op het Balkan-schiereiland die nog geen lid zijn van de EU: Albanië, Bosnië en Herzegovina, Macedonië, Montenegro en Servië, Kosovo.

WEU

De West-Europese Unie (WEU) was een Europese samenwerkingsorganisatie voor defensie en veiligheid, die in 1948 via het Verdrag van Brussel werd opgericht. Door het verdrag verplichtten de WEU-lidstaten zich ertoe om elkaar militaire bijstand te verlenen bij een aanval op hun grondgebied. De WEU wordt per 1 juli 2011 opgeheven. De EU heeft met het Gemeenschappelijk Veiligheids- en Defensiebeleid de rol van de WEU geleidelijk overgenomen.

WIM
Werkgroep interne markt. Interdepartementale commissie voor aangelegenheden betreffende de interne markt, onder voorzitterschap van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie.

Witboek

Witboeken zijn documenten van de Europese Commissie met globale voorstellen voor EU-maatregelen op een bepaald gebied. Zij volgen vaak op een groenboek waarmee een eerste consultatie van belangstellenden op Europees niveau in gang werd gezet. In groenboeken worden allerlei verschillende ideeën voorgesteld om openbare discussie en debat op gang te brengen; witboeken bevatten daarentegen specifiekere voorstellen op bepaalde beleidsgebieden en dienen als oriëntatie voor de verdere uitwerking van die voorstellen.

WTO

World Trade Organisation of wel de Wereldhandelsorganisatie (WHO). De WHO is erop gericht de wereldwijde handel in goederen en diensten te stimuleren. Dat doet ze door landen te laten onderhandelen over het verlagen van invoertarieven, het afschaffen van regels die de hoeveelheid handel inperken, en gelijke regels voor handel te laten gelden voor alle landen.

Naar boven

X

-

Naar boven

Y

-

Naar boven

Z

Zittingsduur

Ook wel zittingstermijn genoemd. Periode tussen twee verkiezingen waarin het Europees Parlement volgens de EU-verdragen kan vergaderen.

Naar boven